Böbrek taşı, böbreklerde veya idrar yollarında oluşan sert mineral ve tuz birikimleridir. Halk arasında çok sık görülen bu rahatsızlık, yaşam kalitesini düşüren şiddetli ağrılara yol açabilir. Günümüzde tanı ve tedavi yöntemlerindeki gelişmeler sayesinde böbrek taşları artık çok daha kolay teşhis edilip tedavi edilebilmektedir.
Böbrek Taşı Nedir?
Böbrekler, vücudun sıvı-elektrolit dengesini sağlayan ve idrarı süzen organlardır. İdrarda bulunan kalsiyum, oksalat ve ürik asit gibi maddeler normalden fazla biriktiğinde kristalleşerek taş oluşturabilir. Bu taşlar böbrekte kalabileceği gibi, idrar yollarına düşerek ağrı ve tıkanmaya neden olabilir.
Böbrek Taşı Belirtileri
Böbrek taşları bazen hiçbir belirti vermeden sessizce ilerleyebilir. Ancak idrar yolunu tıkadığında oldukça şiddetli belirtiler ortaya çıkar:
-
Yanlarda ve belde şiddetli, dalgalı ağrı (renal kolik)
-
İdrarda kan görülmesi (hematüri)
-
İdrar yaparken yanma ve ağrı
-
Sık idrara çıkma isteği
-
Bulantı ve kusma
-
İdrar yolu enfeksiyonu gelişmesi
Böbrek Taşı Neden Olur?
Böbrek taşı oluşumunda genetik faktörler, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları önemli rol oynar.
Başlıca nedenler:
-
Yeterince su içmemek
-
Fazla tuz tüketimi
-
Yüksek proteinli beslenme
-
Ailede böbrek taşı öyküsü
-
Sıcak iklimlerde yaşamak (aşırı sıvı kaybı)
-
Kronik idrar yolu enfeksiyonları
-
Metabolik bozukluklar (ör. kalsiyum metabolizması sorunları)
Böbrek Taşı Tanısı
Doktorunuz böbrek taşı şüphesi durumunda çeşitli test ve görüntüleme yöntemleri kullanır:
-
İdrar ve kan testleri
-
Ultrasonografi
-
Bilgisayarlı tomografi (BT)
-
Röntgen (direkt üriner sistem grafisi)
Böbrek Taşı Tedavi Yöntemleri
Taşın boyutu, yeri ve hastanın şikâyetleri tedavi planını belirler.
1. Kendiliğinden Düşme
Çapı 5 mm’den küçük taşlar çoğunlukla bol sıvı alımı ve ilaç desteğiyle kendiliğinden düşebilir.
2. ESWL (Vücut Dışından Şok Dalgası ile Taş Kırma)
Dışarıdan verilen şok dalgaları ile taş küçük parçalara ayrılır ve idrarla atılması sağlanır.
3. URS (Üreterorenoskopi)
Endoskopik kamera ve lazer yardımıyla üreter kanalına girilerek taş parçalanır veya çıkarılır.
4. RIRS (Retrograd İntrarenal Cerrahi)
Fleksibl üreteroskop ve lazer ile böbreğin içindeki taşlara ulaşılır ve kırılır.
5. PCNL (Perkütan Nefrolitotomi)
20 mm’den büyük taşlarda, bel bölgesinden küçük bir kesiyle böbreğe girilerek taş parçalanır ve çıkarılır.
6. Açık Cerrahi
Günümüzde nadiren uygulanır. Çok büyük ve karmaşık taşlarda tercih edilebilir.
Böbrek Taşından Korunma Yöntemleri
-
Günde en az 2-2,5 litre su içmek
-
Tuz ve hayvansal proteini azaltmak
-
Bol sebze ve lifli gıdalar tüketmek
-
Düzenli egzersiz yapmak
-
Doktor kontrolünde gerekli kan ve idrar testlerini yaptırmak
Sonuç
Böbrek taşları oldukça yaygın ve ağrılı bir sağlık problemidir. Erken teşhis ve doğru tedavi ile büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. Yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli doktor kontrolleri sayesinde böbrek taşı oluşumunu önlemek mümkündür.
